Häzirki wagtda PRP diýlip atlandyrylýan düşünje ilkinji gezek 1970-nji ýyllarda gematologiýa pudagynda ýüze çykdy.Gematologlar PRP adalgasyny onlarça ýyl mundan ozal trombosit sanlaryndan alnan plazmany periferiýa ganyň esasy bahasyndan has ýokary beýan etmek üçin döredipdirler.On ýyldan gowrak wagtdan soň, PRP trombositlere baý fibrin (PRF) görnüşi hökmünde maxillofasial hirurgiýada ulanyldy.Bu PRP önümindäki fibriniň düzümi, ýelmeşmesi we durnuksyz häsiýetleri sebäpli möhüm ähmiýete eýe, PRP bolsa çişmä garşy häsiýetleri saklaýar we öýjükleriň köpelmegine itergi berýär.Ahyry 1990-njy ýyllarda PRP meşhur bolup başlady.Ahyrynda bu tehnologiýa beýleki lukmançylyk ugurlaryna geçirildi.Şondan bäri bu hili oňyn biologiýa giňden öwrenildi we hünärmen türgenleriň dürli muskul-skelet şikeslerini bejermekde ulanyldy, bu bolsa metbugatda giňden ýaýramagyna sebäp boldy.PRP ortopediýa we sport lukmançylygynda täsirli bolmakdan başga-da, oftalmologiýa, ginekologiýa, urologiýa we kardiologiýa, çaga lukmançylygy we plastiki hirurgiýada hem ulanylýar.Soňky ýyllarda PRP dermatologlar tarapyndan deriniň ýaralaryny bejermekde, yzlary bejermekde, dokumalaryň täzelenmeginde, deriniň ýaşarmagynda we hatda saç dökülmeginde mümkinçiligi üçin öwüldi.
PRP-iň bejeriş we çişme proseslerini gönüden-göni dolandyryp biljekdigini göz öňünde tutup, bejeriş kaskadyny salgylanma hökmünde girizmeli.Bejeriş prosesi aşakdaky dört tapgyra bölünýär: gemostaz;Lamokançlyk;Öýjükleriň we matrisanyň köpelmegi we ahyrynda ýaranyň täzelenmegi.
Dokumanyň bejergisi
Dokumalary bejermek kaskad reaksiýasy işjeňleşýär, bu trombositleriň birleşmegine getirýär, paltalaryň döremegine we wagtlaýyn öýjükli öýjükli matrisanyň (ECM) ösmegine getirýär.Soňra trombositler açyk kollagen we ECM belogyna ýapyşýarlar, granulalarda bar bolan bioaktiw molekulalaryň çykmagyna itergi berýär.Trombositlerde ösüş faktorlary, himiýa bejergisi faktorlary we sitokinler, şeýle hem prostaglandin, prostat siklin, gistamin, tromboksan, serotonin we bradikinin ýaly dürli bioaktiw molekulalar bar.
Bejeriş prosesiniň soňky tapgyry ýaranyň täzeden düzülmegine baglydyr.Anabolik we katabolik reaksiýalaryň arasynda deňagramlylygy döretmek üçin dokumany täzeden düzmek berk düzgünleşdirilýär.Bu etapda trombositlerden alnan ösüş faktory (PDGF) we üýtgeýän ösüş faktory (TGF- β) Fibronektin we fibronektin fibroblastlaryň köpelmegine we göçmegine, şeýle hem ECM komponentleriniň sintezine itergi berýär.Şeýle-de bolsa, ýaranyň ýetişen wagty köp derejede ýaranyň agyrlygyna, aýratyn aýratynlyklaryna we ýaralanan dokumanyň anyk bejeriş ukybyna baglydyr.Käbir patofiziologiki we metabolik faktorlar dokuma işemiýasy, gipoksiýa, ýokançlyk, ösüş faktorynyň deňagramsyzlygy we hatda metabolik sindrom bilen baglanyşykly keseller ýaly bejeriş prosesine täsir edip biler.
Proinflammatiki mikro-gurşaw bejeriş işine päsgel berýär.Has çylşyrymly, ýokary proteaz işjeňligi ösüş faktorynyň (GF) tebigy hereketini saklaýar.PRP mitotik, angiogen we himotaktiki aýratynlyklaryndan başga-da köp ösüş faktorlarynyň baý çeşmesidir.Bu biomolekulalar, köpelýän çişmä gözegçilik etmek we anabolik stimullary döretmek arkaly çişme dokumalarynda zyýanly täsirlere garşy durup biler.Bu aýratynlyklary göz öňünde tutup, gözlegçiler dürli çylşyrymly şikesleri bejermekde uly mümkinçilikleri tapyp bilerler.
Köp keseller, esasanam myşsa-skelet häsiýetli keseller, osteoartritiň bejergisi üçin PRP ýaly çişme prosesini kadalaşdyrýan biologiki önümlere berk baglydyr.Bu ýagdaýda artikulýar garynjanyň saglygy anabolik we katabolik reaksiýalaryň takyk deňagramlylygyna baglydyr.Bu ýörelgäni göz öňünde tutup, käbir oňyn biologiki serişdeleri ulanmak sagdyn deňagramlylygy gazanmakda üstünlikli bolup biler.Trombositleri çykarýandygy üçin PRP gran- Granulalardaky ösüş faktorlary dokumanyň üýtgemeginiň potensialyny sazlamak üçin giňden ulanylýar, bu hem agyryny azaldýar.Aslynda, PRP bejergisiniň esasy maksatlaryndan biri esasy çişme we katabolik mikro-gurşawy duruzmak we çişmä garşy dermanlara öwrülmegini öňe sürmekdir.Beýleki awtorlar trombiniň işjeňleşdirilen PRP-iň birnäçe biologiki molekulalaryň bölünip çykmagyny ýokarlandyrýandygyny görkezdiler.Bu faktorlara gepatositleriň ösüş faktory (HGF) we çiş nekroz faktory (TNF- α) growth Ösüş faktorynyň beta1 (TGF- β 1), damar endotel ösüş faktory (VEGF) we epidermisiň ösüş faktory (EGF) degişlidir.Beýleki gözlegler, PRP-iň II görnüşli kollagen we agregan mRNA derejesiniň ýokarlanmagyna kömek edýändigini, şol bir wagtyň özünde çişmä garşy sitokin interleukiniň - (IL) 1-iň öňüni alýar.Şeýle hem HGF we TNF- α [28] PRP-iň çişmä garşy täsirini döretmäge kömek edip biljekdigi öňe sürüldi.Bu molekulýar taýýarlyklaryň ikisi hem ýadro faktory kappaB (NF- κВ) işjeňleşdirmä garşy işjeňligi we aňlatmany azaldýar;Ikinjiden, TGF- β 1 aňlatmasy arkaly monosit himotaksisiniň hem öňüni alýar we şeýlelik bilen TNF- chem himokinleriň transaktiwasiýasyna täsirine garşy çykýar.HGF, PRP tarapyndan döredilen çişmä garşy täsirde aýrylmaz rol oýnaýana meňzeýär.Inflamokançlyga garşy bu güýçli sitokin NF- κ B signalizasiýa ýoluny ýok edýär we anyklaýjy sitokiniň aňlatmasy çişme täsirini saklaýar.Mundan başga-da, PRP azot oksidiniň (NO) ýokary derejesini peseldip biler.Mysal üçin, artikulýar garynjada NOOK konsentrasiýasynyň ýokarlanmagy, matrisa metalloproteinazalaryň (MMP) sintezini ýokarlandyrmak bilen, kollagen sintezini saklaýan we kondrosit apoptozyny döredýän subut edildi, şeýlelik bilen katabolizmiň üýtgemegine kömek etdi.Öýjükleriň degenerasiýasy nukdaýnazaryndan PRP belli bir öýjük görnüşleriniň awtofagisini dolandyryp bilýär.Iň soňky garrylyk ýagdaýyna ýetende, käbir öýjük toparlary statiki ýagdaý we özüni täzelemek mümkinçiligini ýitirýärler.Şeýle-de bolsa, soňky gözlegler PRP bejergisiniň bu zyýanly şertleri tersine alyp biljekdigini görkezdi.Moussa we kärdeşleri PRP-iň adamda osteoartrit kıkyrtagynyň apoptozyny azaltmak bilen, autofagy we çişmä garşy bellikleri köpeltmek arkaly kondrositleriň goralmagyna itergi berip biljekdigini subut etdiler.Garsiýa Pratt we başgalar.Awtofagynyň myşsa kök öýjükleriniň dynç almagy we garramagy bilen geçişini kesgitleýändigi habar berildi.Gözlegçiler, integrirlenen awtofagynyň kadalaşmagy, öýjükli zeperleriň ýygnanmagynyň öňüni alýandygyny we hemra öýjükleriniň garramagynyň we işlemeginiň öňüni alýar diýip hasaplaýarlar.Recentlyakynda, Parrish we Rodes ýaly garry adam öýjüklerinde-de PRP-iň çişmä garşy potensialyny açyp görkezýän möhüm goşant goşdy.Bu gezek esasy üns trombositler bilen neýtrofilleriň özara täsirine gönükdirilýär.Gözlegçiler öz gözleglerinde arahidon turşusy bilen bölünip çykýan trombositleriň neýtrofiller tarapyndan siňdirilendigini we çişme molekulalary diýlip bilinýän leýkotrienlere we prostaglandinlere öwrülendigini düşündirdiler.Şeýle-de bolsa, trombosit neýtrofiliň täsiri leýkotrieni lipoproteinlere öwürmäge mümkinçilik berýär, bu neýtrofilleriň işjeňleşmegini çäklendirip we dializiň öňüni alyp bilýän we bejeriş kaskadynyň soňky tapgyryna mirasy ösdürip biljek täsirli çişmä garşy belokdygy subut edildi.
Proinflammatiki mikro-gurşaw bejeriş işine päsgel berýär.Has çylşyrymly, ýokary proteaz işjeňligi ösüş faktorynyň (GF) tebigy hereketini saklaýar.PRP mitotik, angiogen we himotaktiki aýratynlyklaryndan başga-da köp ösüş faktorlarynyň baý çeşmesidir.Bu biomolekulalar, köpelýän çişmä gözegçilik etmek we anabolik stimulýasiýa döretmek arkaly çişme dokumalarynda zyýanly täsirlere garşy durup biler.
Öýjük faktory
PRP-de sitokinler dokumalary bejermek we çişme zeperlerini kadalaşdyrmakda möhüm rol oýnaýar.Inflamokançlyga garşy sitokinler, esasan işjeňleşdirilen makrofaglar bilen ýüze çykýan, anyklanan sitokinleriň täsirini ara alyp maslahatlaşýan biohimiki molekulalaryň giň toparydyr.Inflamokançlyga garşy sitokinler, çişmegi sazlamak üçin belli bir sitokin ingibitorlary we erän sitokin reseptorlary bilen täsirleşýär.Interleukin (IL) - 1 reseptor garşydaş, IL-4, IL-10, IL-11 we IL-13, çişmä garşy esasy dermanlar, sitokinler hökmünde toparlara bölünýär.Dürli ýara görnüşlerine görä, anyklama ýa-da çişmä garşy täsirleri görkezip bilýän interferon, leýkemi inhibitor faktor, TGF- IL we IL-6 ýaly käbir sitokinler.TNF- α 、 IL-1 we IL-18 käbir beýleki sitokin reseptorlaryna eýedir, olar beýleki beloklaryň anyklama täsirini saklap biler [37].IL-10, IL-1, IL-6 we TNF- α like ýaly anyklanan sitokinleri kadalaşdyryp bilýän we çişmä garşy faktorlary kadalaşdyryp bilýän çişmä garşy iň täsirli sitokinleriň biridir.Bu kadalaşdyryjy mehanizmler, anyklanan sitokinleri öndürmekde we işlemekde möhüm rol oýnaýar.Mundan başga-da, käbir sitokinler dokumalary bejermek üçin möhüm bolan fibroblastlary höweslendirmek üçin belli bir signal jogaplaryny döredip biler.Lamokançly sitokin TGF β 1 、 IL-1 β 、 IL-6, IL-13 we IL-33 fibroblastlary miýofibroblastlara bölmek we ECM-i gowulaşdyrmak üçin höweslendirýär [38].Fibroblastlar öz gezeginde sitokini TGF- β 、 IL-1 β 、 IL-33, CXC we CC himokinleri makrofaglar ýaly immun öýjüklerini işjeňleşdirmek we işe almak arkaly çişmä garşy täsir edýär.Bu çişme öýjükleri, esasan, ýaranyň arassalanylmagyny we täze dokumalaryň täzeden gurulmagy üçin möhüm bolan himokinleriň, metabolitleriň we ösüş faktorlarynyň biosintezini ösdürmek arkaly köp rol oýnaýar.Şonuň üçin PRP-de sitokinler öýjük görnüşiniň töwekgelçilikli immunitetini güýçlendirmekde we çişme tapgyrynyň yza gaýdyp gelmeginde möhüm rol oýnaýar.Aslynda, käbir gözlegçiler bu prosesi “regeneratiw çişme” diýip atlandyrdylar, näsagyň aladasyna garamazdan, çişme tapgyrynyň, çişme signallaryny berýän epigenetiki mehanizmini göz öňünde tutup, dokumalary abatlamak işiniň üstünlikli tamamlanmagy üçin zerur we möhüm ädimdigini görkezdiler. öýjük plastisitini ýokarlandyrmak.
Düwünçegiň derisiniň çişmeginde sitokinleriň roly dikeldiş lukmançylygynyň gözleginde möhüm ähmiýete eýe.Düwünçegiň we ulularyň bejeriş mehanizmleriniň arasyndaky tapawut, düwünçegiň zeperlenen dokumalary käwagt düwünçegiň ýaşyna we degişli dokuma görnüşlerine görä öňki ýagdaýyna gaýdyp gelýär.Adamlarda düwünçegiň derisi 24 hepdäniň içinde täzeden döräp biler, ulularda bolsa ýaranyň bejergisi yzyň döremegine sebäp bolup biler.Bilşimiz ýaly, sagdyn dokumalar bilen deňeşdirilende, ýara dokumalarynyň mehaniki aýratynlyklary ep-esli azalýar we wezipeleri çäklidir.Amniotik suwuklykda we düwünçegiň derisinde ýokary derejede ýüze çykarylan we sitokiniň pleiotrop täsiri bilen düwünçegiň derisiniň derisini erkin bejermekde rol oýnaýandygy subut edilen IL-10 sitokine aýratyn üns berilýär.ZgheibC we ş.m.Düwünçegiň derisiniň transgen nokaut (KO) IL-10 syçanlara we gözegçilik syçanlaryna transplantasiýasy öwrenildi.IL-10KO syçanlar, grafalaryň töwereginde çişme we yzyň döremeginiň alamatlaryny görkezýärdi, gözegçilik toparyndaky grafalar biomehaniki häsiýetlerde düýpli üýtgeşmeleri we yzlary bejermegi görkezmedi.
Inflamokançlyga garşy we çişmä garşy sitokinleriň aňladylyşynyň arasyndaky näzik deňagramlylygy kadalaşdyrmagyň ähmiýeti, ikinjisi, aşa köp öndürilende, käbir genleriň aňladylyşyny azaltmak bilen öýjükleriň zaýalanmagynyň signallaryny iberýär.Mysal üçin, muskul-skelet lukmançylygynda IL-1 β Down kıkyrtagyň ösmegine jogapkär SOX9-y kadalaşdyrýar.SOX9 kıkyrdagyň ösmegi üçin möhüm transkripsiýa faktorlaryny öndürýär, II görnüşli kollagen alfa 1 (Col2A1) kadalaşdyrýar we II görnüşli kollagen genlerini kodlamak üçin jogapkärdir.IL-1 β Netijede, Col2A1 we agreganyň aňlatmasy peseldi.Şeýle-de bolsa, trombositlere baý önümler bilen bejerginiň IL-1-ni saklaýandygy görkezildi β Kollagen kodlaýyş genleriniň aňladylyşyny dowam etdirmek we proýflammatiki sitokinler tarapyndan döredilen kondrositleriň apoptozyny azaltmak üçin henizem dikeldiş lukmançylygynyň mümkin bolan ýaranydyr.
Anabolik gyjyndyrma: Zeper ýeten dokumanyň çişme ýagdaýyny kadalaşdyrmakdan başga-da, PRP-de sitokinler mitoz, himiki çekiş we köpelmek rollaryny oýnamak bilen anabolik reaksiýa gatnaşýar.Bu, Cavallo we başganyň ýolbaşçylygyndaky in vitro barlag.Dürli PRP-leriň adam kondrositlerine edýän täsirini öwrenmek.Gözlegçiler, az trombosit we leýkosit konsentrasiýalary bolan PRP önümleriniň kadaly kondrosit işjeňligini höweslendirýändigini, bu anabolik täsiriň käbir öýjükli mehanizmlerini ösdürmäge amatlydygyny bellediler.Mysal üçin, ii görnüşli kollagen we jemleýji glikanlaryň aňlatmasy syn edildi.Munuň tersine, trombositleriň we leýkositleriň ýokary konsentrasiýasy dürli sitokinler bilen baglanyşykly beýleki öýjükli signalizasiýa ýollaryny höweslendirýän ýaly.Authorsazyjylar munuň belli bir PRP formulasynda köp sanly ak gan öýjükleriniň bolmagy bilen baglanyşykly bolup biljekdigini çaklaýarlar.Bu öýjükler, öz gezeginde TIMP-1 we IL-10 höweslendirip bilýän VEGF, FGF-b we interleukinler IL-1b we IL-6 ýaly ösüş faktorlarynyň köpelmegine jogapkär bolup görünýär.Başgaça aýdylanda, “erbet” PRP formulasy bilen deňeşdirilende, trombositlere we ak gan öýjüklerine baý PRP garyndysy, kondrositleriň otnositel invazivligini öňe sürýär.
Schnabel we başg.at tendon dokumasyndaky otologiki biomateriallaryň roluna baha bermek üçin döredildi.Authorsazyjylar alty ýaş uly atdan (2-4 ýaş aralygy) gan we tendon nusgalaryny ýygnadylar we PRP-ni öz içine alýan gurşawda ösdürilip ýetişdirilen atlaryň flexor digitorum ýüzleý ýüzüniň tendon gözlegçileriniň gen aňlatma nagşyny, DNK we kollagen mazmunyny öwrenmäge ünsi jemlediler. ýa-da beýleki gan önümleri.Tendon gözlegçileri gan, plazma, PRP, trombosit ýetmezçilikli plazma (PPP) ýa-da süňk ýilik aspiratlarynda (BMA) ösdürilip ýetişdirildi we aminokislotalar 100%, 50% ýa-da 10% serumsyz DMEM goşuldy.Gözlegçiler… soňundan ulanylýan biohimiki derňewi geçirmekde TGF- PD PDGF-BB we PDGF-1-iň PRP gurşawynda konsentrasiýasynyň barlanylan beýleki gan önümlerinden has ýokarydygyny bellediler.Mundan başga-da, 100% PRP gurşawynda ösdürilip ýetişdirilen tendon dokumalary, COL1A1, COL3A1 we COMP matrisa beloklarynyň gen aňladylyşyny görkezdi, ýöne MMPs3 we 13 katabolik fermentlerini köpeltmedi, iň bolmanda tendon gurluşy taýdan bu wivo gözleginde ulanylmagy goldaýar. autolo - süýdemdirijileriň tendinitini bejermek üçin gutly gan önümi ýa-da PRP.
Çen we başgalar.PRP-nyň rekonstruktiw täsiri mundan beýläk ara alnyp maslahatlaşyldy.Gözlegçiler, ozalky gözleglerinde, PRP kıkyrtagyň emele gelmegini güýçlendirmekden başga-da, ECM sinteziniň ýokarlanmagyna kömek edendigini we artikulýar kıkyrdagyň we ýadro pulposusynyň çişme reaksiýasynyň öňüni alandygyny subut etdiler.PRP Smad2 / 3- fosforilýasiýa arkaly TGF-ni işjeňleşdirip biler β Signal ýoly öýjükleriň ösmeginde we tapawutlanmagynda möhüm rol oýnaýar.Mundan başga-da, PRP işjeňleşdirilenden soň emele gelen fibrin damarlary, täze dokumalaryň gurulmagyna sebäp bolup bilýän öýjüklere ýapyşmaga mümkinçilik berýän berk üç ölçegli gurluşy üpjün edýär diýip hasaplanýar.
Beýleki gözlegçiler, dermatologiýa pudagynda dowamly deri ýaralaryny bejermekde möhüm goşant goşdular.Bu hem bellärliklidir.Mysal üçin, Hessler we Şyam tarapyndan 2019-njy ýylda geçirilen gözleg, PRP-iň mümkin we täsirli alternatiw bejerginiň ähmiýetini görkezýär, neşe serişdelerine çydamly hroniki ýara henizem saglygy goraýyş üçin möhüm ykdysady ýük getirýär.Hususan-da, süýji keseliniň aýak ýarasy belli bir saglyk problemasy bolup, el-aýaklaryň kesilmegini aňsatlaşdyrýar.Ahmed we başgalar tarapyndan neşir edilen gözleg.2017-nji ýylda otologiki PRP jeliniň, zerur ösüş faktorlaryny goýberip, dowamly süýji keseliniň aýak ýarasy bolan näsaglarda ýaranyň bejergisini höweslendirip biljekdigini we şeýlelik bilen bejeriş derejesini ep-esli ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi.Edil şonuň ýaly-da, Gonçar we kärdeşleri PRP-iň täzeleniş potensialyny we süýji keseliniň aýak ýaralaryny bejermekde ösüş faktory kokteýllerini gözden geçirdiler we ara alyp maslahatlaşdylar.Gözlegçiler ösüş faktorynyň garyndylaryny ulanmagyň PRP we ýeke ösüş faktoryny ulanmagyň artykmaçlyklaryny gowulandyryp boljak çözgüt bolup biljekdigini öňe sürdüler.Şonuň üçin ýeke ösüş faktoryny ulanmak bilen deňeşdirilende, PRP we beýleki bejeriş strategiýalarynyň utgaşmasy dowamly ýaralaryň bejergisini ep-esli derejede ösdürip biler.
Fibrin
Trombositler fibrinolitiki ulgam bilen baglanyşykly birnäçe faktorlary öz içine alýar, olar fibrinolitiki reaksiýany kadalaşdyryp ýa-da peseldip biler.Gematologiki komponentleriň we trombositleriň palta zeperlenmeginde wagt gatnaşygy we degişlilikde goşandy henizem jemgyýetde giňden ara alnyp maslahatlaşylmaly mesele.Edebiýat diňe bejeriş prosesine täsir etmek ukyby bilen meşhur bolan trombositlere gönükdirilen köp sanly gözlegleri hödürleýär.Köp sanly ajaýyp gözleglere garamazdan, garynlaşma faktorlary we fibrinolitiki ulgamlar ýaly beýleki gematologiki komponentler hem ýaranyň netijeli bejerilmegine ep-esli goşant goşdy.Kesgitleme boýunça, fibrinoliz fibriniň zaýalanmagyna kömek etmek üçin käbir fermentleriň işjeňleşmegine bagly çylşyrymly biologiki prosesdir.Fibrinoliz reaksiýasy beýleki awtorlar tarapyndan fibriniň zaýalanýan önümleriniň (fdp) dokumanyň abatlanmagyna itergi berýän molekulýar serişdeler bolup biljekdigini öňe sürdi.Öň möhüm biologiki hadysalaryň yzygiderliligi, fibrin çökdürilmeginden we ýaranyň bejergisi üçin zerur bolan angiogeneziň aýrylmagyndan ybaratdyr.Injuryaralanandan soň palta emele gelmegi dokumalary gan ýitirmekden we mikrob serişdeleriniň çozmagyndan goramak üçin gorag gatlagy bolup hyzmat edýär, şeýle hem abatlaýyş işinde öýjükleriň göçüp bilýän wagtlaýyn matrisasyny üpjün edýär.Düwürtik, fibrinogeniň serin proteezi bilen ýapylmagy sebäpli ýüze çykýar we trombositler biri-birine bagly fibrin süýüm toruna ýygnanýar.Bu reaksiýa, gan damarlarynyň emele gelmeginiň esasy hadysasy bolan fibrin monomeriniň polimerizasiýasyna sebäp boldy.Palta, işjeňleşdirilen trombositleriň zaýalanmagy wagtynda çykýan sitokinleriň we ösüş faktorlarynyň ätiýaçlygy hökmünde hem ulanylyp bilner.Fibrinolitiki ulgam plazmin bilen berk düzgünleşdirilýär we öýjükleriň göçmegini, ösüş faktorlarynyň bio-elýeterliligini we dokumalaryň çişmegine we täzelenmegine gatnaşýan beýleki proteaz ulgamlaryny kadalaşdyrmakda möhüm rol oýnaýar.Urokinaza plazminogen işjeňleşdiriji reseptor (uPAR) we plazminogen işjeňleşdiriji inhibitor-1 (PAI-1) ýaly fibrinoliziň esasy komponentleri, ýarany üstünlikli bejermek üçin zerur öýjük görnüşleri bolan mesenjimal kök öýjüklerinde (MSCs) ýüze çykýandygy mälimdir. .
Öýjükleriň göçmegi
UPA uPAR birleşmesi arkaly plazminogeniň işjeňleşmegi, öýjükden daşary proteolizi güýçlendirýändigi sebäpli çişme öýjükleriniň göçmegine kömek edýän prosesdir.Transmembrananyň we öýjükli domenleriň ýoklugy sebäpli, uPAR öýjükleriň göçmegini kadalaşdyrmak üçin integrin we vitellin ýaly reseptorlara mätäç.Mundan başga-da, uPA uPAR-yň baglanyşygynyň, öýjügiň ýelmeşmegine itergi berýän vitrektonektin we integrin üçin uPAR-yň ýakynlygynyň ýokarlanandygyny görkezdi.Plazminogen işjeňleşdiriji inhibitor-1 (PAI-1) öz gezeginde öýjükleri bölýär.Öýjügiň üstündäki uPA upar integrin toplumynyň uPA bilen baglanyşanda, upar witellin bilen integrin witelliniň arasyndaky täsirini ýok edýär.
Dikeldiş lukmançylygy nukdaýnazaryndan, süňk ýiliginiň mesençimal baldak öýjükleri agyr organ zeper ýeten ýagdaýynda süňk ýiliginden mobilizlenýär, şonuň üçin köp döwük näsaglaryň aýlanyşynda tapylyp bilner.Şeýle-de bolsa, böwrek ýetmezçiligi, bagryň ahyrky basgançagy ýa-da ýürek transplantasiýasyndan soň ret etmek ýaly aýratyn ýagdaýlarda bu öýjükler ganda ýüze çykyp bilmez [66].Gyzykly tarapy, bu süňk ýiliginden emele gelen mesenhimal (stromal) nesil öýjükleri sagdyn adamlaryň ganynda tapylyp bilinmedi [67].Süňk ýilik mesenjimal kök öýjüklerini (BMSCs) mobilizlemekde UPAR-nyň roly öňem teklip edilipdi, bu hem gematopoetiki kök öýjüklerini (HSC) mobilizlemekde uPAR-yň ýüze çykmagyna meňzeýär.Warabaneni we başgalar.Netijeler, uPAR ýetmezçilikli syçanlarda granulosit koloniýa-stimulýasiýa faktorynyň ulanylmagynyň MSC şowsuzlygyna sebäp bolandygyny görkezdi, bu fibrinoliz ulgamynyň öýjükleriň göçmeginde goldaýan roluny ýene bir gezek güýçlendirdi.Geçirilen gözlegler, şeýle hem glikozil fosfatidilinozitli labyrly UPA reseptorlarynyň öýjükli signalizasiýa ýollaryny işjeňleşdirmek arkaly ýelmeşmegi, göçmegi, köpelmegi we tapawudy kadalaşdyrýandygyny görkezdi: diri galan fosfatidilinositol 4,5-difosfat 3-kinase / Akt we ERK1 / 2 signalizasiýa ýollary we ýelim kinazasy (FAK).
MSC ýarasyny bejermegiň çäginde fibrinolitiki faktor onuň has möhümdigini subut etdi.Mysal üçin, plazminogen ýetmezçilikli syçanlar, bu amalda plazminiň möhümdigini görkezýän ýaralary bejermek hadysalarynyň düýpli gijikmegini görkezdi.Adamlarda plazminiň ýitmegi, ýaranyň bejergisine sebäp bolup biler.Gan aýlanyşynyň kesilmegi dokumanyň täzelenmegini ep-esli derejede saklap biler, bu hem süýji keselinde näsaglarda bu täzeleniş prosesleriniň has kyn bolýandygyny düşündirýär.
Süňk ýilik mesenjimal kök öýjükleri ýaranyň bejergisini çaltlaşdyrmak üçin ýaranyň ýerine çekildi.Durnukly şertlerde bu öýjükler uPAuPAR we PAI-1 görkezdiler.Soňky iki belok gipoksiýa täsir edip bolmaýan faktorlar α (HIF-1 α) Nyşana almak gaty amatly, sebäbi MSC-lerdäki HIF-1 F FGF-2 we HGF işjeňleşdirilmegi FGF-2 we HGF kadalaşdyrylmagyna kömek etdi;HIF-2 turn Öz gezeginde, ýaranyň bejergisine goşant goşýan VEGF-A [77] kadalaşdyrylýar.Mundan başga-da, HGF süňk ýilik mesenjimal kök öýjüklerini sinergistik usulda ýara ýerlerine işe almagy güýçlendirýär.Işemiki we gipoksiki şertleriň ýaranyň abatlanmagyna ep-esli päsgel berýändigini görkezmek gerek.BMSC-ler az kislorod derejesini üpjün edýän dokumalarda ýaşamaga ýykgyn etseler-de, göçürilen BMSC-leriň wivo görnüşinde ýaşamagy çäklenýär, sebäbi göçürilen öýjükler köplenç zeperlenen dokumalarda görülýän oňaýsyz şertlerde ölýärler.Gipoksiýanyň aşagyndaky süňk ýilik mesenjimal kök öýjükleriniň ýelmeşmegi we diri galmagy, bu öýjükler tarapyndan bölünip çykýan fibrinolitiki faktorlara baglydyr.PAI-1 witelline ýokary derejede ýakynlygy bar, şonuň üçin uPAR we integrini witelline baglamak üçin bäsleşip biler, şeýlelik bilen öýjükleriň ýelmeşmegini we göçmegini saklar.
Monositler we täzeleniş ulgamy
Edebiýata görä, monositleriň ýarany bejermekde tutýan orny barada köp çekeleşikler bar.Makrofaglar esasan gan monositlerinden emele gelýär we dikeldiş lukmançylygynda möhüm rol oýnaýar [81].Neýtrofiller IL-4, IL-1, IL-6 we TNF- secret bölüp çykarýandygy sebäpli cells Bu öýjükler adatça ýaradan 24-48 sagat soň aralaşýar.Trombositler monositleriň işe alynmagyna kömek edip biljek we makrofaglara we dendrit öýjüklerine bölünip bilýän trombin we trombosit faktor 4 (PF4) çykarýar.Makrofaglaryň möhüm aýratynlygy olaryň plastikligi, ýagny fenotipleri öwrüp, endotel öýjükleri ýaly beýleki öýjük görnüşlerine tapawutlandyryp, soňra ýaranyň mikro-gurşawynda dürli biohimiki stimullara dürli funksiýalary görkezip biler.Inflamokanç öýjükler, höweslendiriş çeşmesi hökmünde ýerli molekulýar signala baglylykda iki sany esasy fenotipi, M1 ýa-da M2 aňladýar.M1 makrofaglar mikrob serişdeleri bilen ýüze çykýar, şonuň üçin has täsirli täsir edýär.Munuň tersine, M2 makrofaglar adatça 2-nji görnüşli reaksiýalar bilen öndürilýär we çişmä garşy häsiýetlere eýe, adatça IL-4, IL-5, IL-9 we IL-13 köpelmegi bilen häsiýetlendirilýär.Ösüş faktorlaryny öndürmek arkaly dokumalary abatlamaga hem gatnaşýar.M1-den M2 görnüşine geçmek, esasan, ýarany bejermegiň giçki tapgyry bilen amala aşyrylýar.M1 makrofaglar neýtrofil apoptozyny döredýär we bu öýjükleriň arassalanmagyna başlaýar).Neýtrofilleriň fagositozy sitokinleriň önümçiliginiň öçürilen, makrofaglary polýarlaşdyrýan we TGF- β 1 goýberýän birnäçe hadysany işjeňleşdirýär, bu ösüş faktory miýofibroblast tapawudynyň we ýaranyň gysylmagynyň esasy düzgünleşdirijisidir, bu çişmegi çözmäge mümkinçilik berýär we bejeriş kaskadynda köpelmek tapgyrynyň başlangyjydyr [57].Öýjükli proseslere gatnaşýan başga bir belok serin (SG).Bu gemopoetiki öýjük sekretor granulasy proteoglikan, mast öýjükleri, neýtrofiller we sitotoksik T lenfositler ýaly belli immun öýjüklerinde sekretor beloklaryny saklamak üçin zerurdyr.Gematopoetiki däl öýjükleriň köpüsi plazminogeni sintez etse-de, ähli çişme öýjükleri bu belogyň köp mukdaryny öndürýär we proteazlar, sitokinler, himokinler we ösüş faktorlary ýaly beýleki çişiriji araçylar bilen has täsirleşmek üçin granulalarda saklaýar.SG-de otrisatel zarýadlanan glikozaminoglikan (GAG) zynjyrlary sekretor granulalarynyň durnuklylygy üçin möhüm bolup görünýär, sebäbi olar öýjükde, belokda we GAG zynjyrynda esasan zarýadlanan granula komponentlerini saklamaga kömek edip biler.PRP gözleglerine gatnaşmaklary barada Woulfe we kärdeşleri SG ýetmezçiliginiň trombosit morfologiki üýtgemeleri bilen ýakyndan baglanyşyklydygyny görkezdiler;Trombosit faktory 4 β- Tromboglobulinde we trombositlerde PDGF saklanyşynyň kemçilikleri;Trombositleriň toplanmagy we in vitro we tromboz kemçiligi.Gözlegçiler şonuň üçin bu proteoglikanyň trombozyň esasy düzgünleşdirijisi ýalydygy barada netijä geldiler.
Trombositlere baý önümler ýygnamak we merkezden gaçyryş arkaly şahsy gany alyp biler we garyndyny plazma, trombositler, ak gan öýjükleri we ak gan öýjükleri bolan dürli gatlaklara bölüp biler.Trombositleriň konsentrasiýasy esasy bahadan ýokary bolsa, iň az zyýanly täsirleri bilen süňk we ýumşak dokumalaryň ösmegini çaltlaşdyryp biler.Otologiki PRP önümleriniň ulanylmagy, dürli dokuma şikesleriniň bejergisini höweslendirmekde we güýçlendirmekde optimal netijeleri yzygiderli görkezýän täze biotehnologiýa.Bu alternatiw bejeriş usulynyň netijeliligini, fiziologiki ýaralary bejermek we dokumalary bejermek işini simulirlemek we goldamak üçin köp sanly ösüş faktorlarynyň we beloklaryň ýerli getirilmegi bilen baglanyşdyryp bolar.Mundan başga-da, fibrinolitiki ulgam dokumanyň tutuşlygyna abatlanmagyna möhüm täsir edýär.Inflamokançly öýjükleriň we süňk ýiliginiň mesenjimal kök öýjükleriniň işe alynmagyny üýtgetmekden başga-da, ýarany bejerýän ýerleriň proteolitiki işjeňligini we süňk, kıkyrtyk we myşsa ýaly mezodermal dokumalaryň täzeleniş prosesini hem sazlap biler, şonuň üçin bu esasy komponentdir. muskul-skelet lukmançylygy.
Çalt bejeriş lukmançylyk pudagyndaky köp hünärmen tarapyndan ýokary maksat edinilýär.PRP polo positiveitel biologiki guraly aňladýar, täzelenýän wakalaryň kaskadyny höweslendirmekde we utgaşdyrmakda geljegi uly ösüşi üpjün edýär.Şeýle-de bolsa, bu bejeriş guraly henizem gaty çylşyrymly, esasanam sansyz bioaktiw faktorlary we olaryň dürli täsir ediş mehanizmlerini we signal geçiriş effektlerini çykarýandygy sebäpli, has köp gözleg gerek.
This Bu makalanyň mazmuny gaýtadan çap edilýär we bu makaladaky mazmunyň takyklygy, ygtybarlylygy ýa-da dolulygyna hiç hili kepillik bermeýäris we bu makalanyň pikirleri üçin jogapkärçilik çekmeýäris.）
Iş wagty: 16-2022-nji dekabry